(Kort) socratisch gesprek in de klas

Je leert vanuit de eigen en gedeelde ervaring een kernthema/kernvraag te onderzoeken.

Inkorten? Bepaal zelf de vraag, ga niet alle ervaringen bij langs en wees kritisch met welke woorden er op het bord komen.

Er alles uithalen? Bepaal samen met de klas een goede vraag. Laat elke ervaring uitvoerig voorbijkomen en laat klasgenoten extra vragen stellen over de ervaringen. De kernwoorden op het bord kunnen ook gefilterd worden door de groepen zelf en bespreek deze klassikaal. Hetzelfde geldt voor een antwoord op de centrale vraag; laat deze per groep geformuleerd worden en zet alle antwoorden op het bord om ze te bespreken.

Stappenplan

Je begint met het formuleren van een startvraag. Dit kan je als docent zelf doen of samen met de klas. De vraag moet een open vraag zijn en een vraag waar iedere leerling ervaring mee heeft. Bijvoorbeeld ‘wat is vrijheid’?

De eerste stap is dat iedere leerling voor zichzelf een ervaring met vrijheid opschrijft/tekent/bedenkt. Wanneer ervoer ik echt vrijheid? De leerling moet hier zoveel mogelijk over opschrijven (zet eventueel een aantal van deze deelvragen op het bord); wanneer was dit? Hoe voelde ik mij? Wat gebeurde er? Wat waren de omstandigheden?

De tweede stap is dat leerlingen in twee- of drietallen de ervaringen met vrijheid delen met elkaar. Per groepje wordt er uiteindelijk één ervaring gekozen om klassikaal te delen.

Bij de derde stap wordt een selectie van ervaringen klassikaal verteld. Klasgenoten mogen doorvragen op de ervaring. In deze derde stap worden belangrijke kernwoorden uit ieders verhaal op het bord gezet (ook als woorden vaker voorkomen!). Let op: er mag alleen gevraagd worden naar de ervaring, niet naar fantasie. Bijvoorbeeld; ‘wat zou je doen als...’-vragen gaan niet over de ervaring.

Klassikaal, en met de ervaringen centraal, bepaal je welke woorden op het bord thuishoren en welke er alsnog er weggehaald kunnen worden. Daarna heb je de kernwoorden die horen bij een antwoord op de centrale vraag op het bord staan.

Als laatste stap laat de je leerlingen in groepen een antwoord formuleren. Hierover kun je klassikaal het gesprek aangaan.